63 ఓ బుల్లి కథ 51---- మన శరీరంలోని న్యురల్ నెట్వర్క్స్

ముందుమాట:  మన శరీరంలోని న్యురల్ నెట్వర్క్స్ చేసే పనల్లా సమాచారాన్ని ఒక చోటు నుండి ఇంకొక చోటుకి చేర్చటం. మన మనుగడ అంతా ఈ సమాచార సేకరణ, దానిని సరియిన చోటికి సరయిన సమయంలో పంపిణీ మీదే ఆధారపడి ఉంటుంది. ఏవిధంగా ఆ పని జరుగుతుందే చూచాయగా చూపటమే ఈ పోస్ట్ ఉద్దేశం.

మన శరీరంలో పనిచేసే న్యురల్ నెట్వర్క్స్ పనితనానికి నిదర్శనాలు చూడండి :

1. స్టవ్ మీద చిన్న సెగతో నెయ్యి కాగుతోంది. పొరపాటున చెయ్యి గిన్నెకు తగిలింది. గబుక్కున చెయ్యి తీసేస్తాము.

2. డాక్టర్ ఆఫీసు కి వెళ్ళాము. టెస్టుల్లో మోకాలు మీద రబ్బరు సుత్తి తో కొట్టారు. వెంటనే కాలు జెర్క్ ఇస్తుంది.

 పై రెండు ఉదంతాలలో  జరిగింది ఒకటే. Reflexive response.చర్మము నుండి వచ్చిన sensory signal, spinal cord దగ్గరకు రాగానే దాని తీవ్రతను తెలుసుకొని spinal cord కండరాలకి ఆదేశాలు ఇచ్చి వెంటనే బ్రెయిన్ కి కూడా తెలియపరుస్తుంది. రెండవ దాన్ని knee jerk reaction అంటారు.

3. నిరంతరమూ  (continuous) జరిగే పనులను బ్రెయిన్ ఉపేక్ష చేస్తుంది. ఉదా: మనము సముద్రపు ఒడ్డున నివసిస్తున్నామనుకోండి. మొదటే రెండురోజులూ సముద్రపు హోరు వినిపిస్తుంది. తరువాత అది మామూలే అని బ్రెయిన్ మనకి వినిపించ నివ్వదు.

4. మనం నడుస్తూ ఉంటాము. కాలులో ముల్లు గుచ్చు కుంటుంది. ముల్లు ఇంకా లోపలికి దిగకుండా వెంటనే కాలు ఎత్తుతాము. తరువాత చేత్తో ముల్లు తీసి వేస్తాము. మొదటి రియాక్షన్ spinal cord నుండి వచ్చింది. రెండోవ రియాక్షన్ బ్రెయిన్ నుండి వచ్చింది. ఏళ్ళనాడు అమ్మ చేసిన పని బుర్రలో గుర్తుకొచ్చి ముల్లు తీసేశాము.

5. ఏదో మూవీ చూస్తూ ఉంటాము. ఆ యాక్టర్ ని ఎక్కడో చూసినట్టు ఉంది. నోట్లో మెదులుతోంది కానీ బయటకి రావటల్లేదు. ఆ ఇమేజ్ పట్టుకుని మన బ్రెయిన్ వెతుకుతోంది. ఆహా తెలిసింది.  స్టీవర్ట్  షో లో ఉండేవాడు కదూ.

6. పెళ్ళిలో అమాంతంగా ఎవరో "ఏమండీ సుబ్బారావు గారూ" అని పలకరిస్తారు. మనిషి గుర్తు రావటల్లేదు. మాట తీరు విన్నట్టుగా ఉంది. గుర్తు పట్టలేక పోతున్నాము. ఆహా తెలిసింది "ముకుందరావు కదూ" "ఎన్నాళ్ళకి ఎన్నాళ్ళకి ". మాట తీరుని, మనిషి  ఇమేజ్ ని కలిపి వెతికి మన బ్రెయిన్, "ముకుందరావు" పేరు పట్టుకుంది.

మన శరీరంలో బ్రెయిన్, spinal cord కలిసి పనిచేసే సమాచార వ్యవస్థని Central Nervous System (CNS) అంటారు. బ్రెయిన్ ఒక ముఖ్య సమాచార కేంద్రం. మన శరీరంలో ఏమూల ఏమి జరుగుతున్నదో,  బ్రెయిన్కి ఎల్లప్పుడూ సమాచారం అందుతూ ఉంటుంది.శరీరంలో ఉన్న అవయవాలన్నిటికీ ఏపని ఎప్పుడు చేయాలో అప్పుడు సంకేతాలు పంపిస్తుంది. పంచేంద్రియాల నుండీ వచ్చిన, ముఖ్యమని అనిపించిన సమాచారాన్ని దాచటం, కావాల్సి వచ్చినప్పుడు బయటికి తీసుకువచ్చి వాడుకోవటం కూడా దీని పనే. జీవికి అపకారం జరుగుతుందని తెలిసినప్పుడు వెంటనే దాని నుండి తప్పించటం కూడా దీని పనే. అందుకు spinal cord సహాయం తీసుకుంటుంది. అందుకనే వేడి గిన్నె తగలగానే చెయ్యి తీసేసాము. 

CNS లో లేని సమాచార వ్యవస్థని Peripheral Nervous System (PNS)  అంటారు. దీనిలో చాలా భాగాలున్నాయి. 

Enteric Nervous System(ENS) మన జీర్ణ వ్యవస్థని(gastrointestinal system) కంట్రోల్ చేస్తుంది.

Autonomous Nervous System (ANS) మన ప్రమేయము లేకుండా పనిచేసే భాగాల్ని కంట్రోల్ చేస్తుంది(ఉదా: గుండె, కాలేయము మొదలయినవి). అల్లాగే Sympathetic Nervous System : మనకి బయటి నుండి వచ్చే stress లను, భయాలు బాధలను, Parasympathetic Nervous System తో కలసి తగ్గించాలని చూస్తుంది. Parasympathetic Nervous System మనం ఎప్పుడూ  ప్రశాంతంగా హాయిగా ఉండాలని చూస్తుంది. 

CNS, PNS, ANS వీటిని న్యురల్ నెట్వర్క్స్ అంటారు. వీటిలో ఉండేవి న్యురోన్స్, glial cells. ఇవి ఒకదానికి ఒకటి గోలుసుకట్టుగా ఏర్పడి synaptic connections తోటి సమాచారాన్ని ఒకచోటు నుండి ఒకచోటుకు చేరవేస్తాయి. మన కండరాల కదలికలను కంట్రోల్ చేసే న్యురోన్స్ ని Motor Neurons అంటారు. ఇవి తెచ్చే సందేశాల మూలంగా చేతులూ కాళ్ళు వగైరా కదప కలుగుతాము. అల్లాగే Sensory Neurons, sensory receptors నుండి సమాచారం Nervous System కి పంపుతాయి. అందుకనే మన వంటిమీద ఏదన్నా పాకుతుంటే వెంటనే తెలిసిపోతుంది. ఈ రెండూ అవి పనిచేసే వాటి దగ్గరలో ఉంటాయి. (ఉదా: Sensory Neurons & Receptors , స్కిన్ దగ్గర, Motor Neurons, కండరాలు దగ్గర ఉంటాయి)

మళ్ళా Motor neurons రెండు రకాలు. Somatic and Autonomic. Somatic Neurons మన కంట్రోల్ లో ఉండే కండరాల్ని, Autonomic Neurons మన కంట్రోల్ లో లేని కండరాల్ని కంట్రోల్ చేస్తాయి ( హార్ట్ కండరాలు మొదలయిన involuntary శరీర భాగాలు).

Biological Neural Networks లో ఉండేవల్లా రకరకాల న్యురాన్స్. ఇవి చేసే పనల్లా శరీరంలో సమాచారాన్ని ఒకచోటు నుండి ఇంకొక చోటుకు చేరవేసి జీవత్వం కొనసాగేటట్లు చూడటం.

చివరిమాట: ప్రకృతి మనం జీవించాలని కట్టుదిట్టమైన ఏర్పాట్లు చేసింది. మనము చెయ్యాల్సిందల్లా దానికి కావాల్సింది ఇవ్వటమే. వయసు పెరిగినకొద్దీ కావలసిన మూలపదార్ధాలలో కొరత ఏర్పడుతుంది. అది గ్రహించి వాటిని ఇవ్వటానికి ప్రయత్నించాలి. అంతేకానీ ఇవ్వకూడనివి ఇవ్వటానికి ప్రయత్నించ కూడదు. ఇంకా ఎక్కువ తెలుసుకోవాలంటే ఈ క్రింద రెఫరెన్సు లతో మొదలు పెట్టండి. 

1. Nervous_system  http://en.wikipedia.org/wiki/Nervous_system

2. Cell Basics  http://cellbiology333.blogspot.com/